ظاهرة التدویر وتبیین دورها الدلالی والإیقاعی فی دیوان "نقوش علی جذع نخلة" لیحیی السماوی

نویسندگان

چکیده مقاله:

من الإمکانیات الإیقاعیة التی یستثمرها الشعراء قدیماً وحدیثاً هی تقنیة التدویر، وهی فی معناها التقلیدی انقسام الکلمة بین الشطرین؛ حیث یتوزع بعضها فی الشطر الأول والباقی فی الشطر الثانی. أمّا التدویر فی القصیدة الحدیثة یختلف عنه فی الشعر العمودی. فهو فی الشعر التفعیلی تقسیم التفعیلة بین سطر وسطر آخر یلیه، أو بین عدة سطور فی القصیدة، وله دور واضح فی إثراء البنیة الإیقاعیة والبنیة الدلالیة للقصیدة العربیة الحدیثة. من هذا المنطلق یهدف هذا البحث واعتماداً علی المنهج الوصفی التّحلیلی الإحصائی إلی تبیین الدور الدلالی والإیقاعی لظاهرة التدویر فی دیوان "نقوش علی جذع نخلة" للشاعر یحیی السماوی – کنموذج للشعر العربی الحدیث–. وتشیر النتائج إلی أن التدویر بما یحقق من غایة الترابط الإیقاعی بین السطور الشعریة فی بنیة القصائد یسهم فی تماسکها وانسجامها. وقد جاء التداخل الموسیقی عبر التدویر فی التفعیلة، کروابط إیقاعیة تجعل من النسیج الشعری أکثر تماسکا، وتعزز تماسک الإیقاع الموسیقی وتجعل من بناء المقطع یموج بالحرکة الإیقاعیة بعیداً عن الرتابة. ولا تقف تقنیة التدویر عند المستوی العروضی فقط، بل للعامل الدلالی دوره الواضح فی إجبار بعض المواضع علی التدویر. والتدویر یسهم فی تکثیف درجة الإیقاع الشعری من جهة، ویؤدی دوراً أساسیاً فی تعزیز إیقاع العاطفی الشعوری الجمالی من جهة ثانیة. وبذلک نری أنّ التدویر الذی حدث فی الدیوان کان لأغراض جمالیة منها ما ارتکز علی العامل العروضی الإیقاعی، ومنها ما کان للعامل الدلالی للتعبیر عن تجربة الشاعر الشعوریة.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

استدعاء شخصیة الإمام الحسین (ع) فی شعر یحیی السماوی

الملخّص: یعد استدعاء الشخصیات التراثیة فی الشعر المعاصر من الظواهر التی تستخدم لإثراء النص الأدبی؛ فهذه الشخصیات بما فیها شخصیات أهل البیت (ع) وفقاً للظروف الخاصة التی مرّت بها، تحمل فی طیاتها دلالات و رؤی جدیدة تساهم فی خصوبة النص و إثرائهِ. وقد حاول الشاعر العراقی یحیی السماوی أن یجعل من استدعاء هذه الشخصیات، أداة جمالیة تخدم الموضوع الشعری، وتؤدی وظیفة جمالیة تساعد على إثراء‌ الدلالات، و تکشف ع...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 31

صفحات  129- 109

تاریخ انتشار 2018-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023